Κυριακή 3 Μαρτίου 2019

Των ψυχών!

Απ’ το πρωί πάστρευε το σπίτι, όσο μπορούσες να παστρέψεις ένα σπίτι με κερπίτσια,* ύστερα πήρε μια σκούπα από τσαλιά και καθάρισε τα απάγκια της αυλής που ‘χαν μαζέψει σωρό τα φύλλα. Κατά το μεσημέρι απόκανε πια κι έκατσε στη μεγάλη πέτρα στο σουντρουμά* μ’ έναν ταβά στην ποδιά της να καθαρίσει σπυρί-σπυρί το στάρι. Στην κάμαρη έφεγγε το καντηλάκι και ένα μεθυστικό άρωμα από λιβάνι τριαντάφυλλο πλανιόταν στον αέρα.
-Τι κάνεις γιαγιά;
 Το βλέμμα της είχε κείνο το ύφος που δεν σήκωνε πολλά-πολλά, κείνο το ύφος που ‘λεγε πως ήμουν υποχρεωμένη να ξέρω τι ήταν μια μέρα σαν την αυριανή.
-Των ψυχών αύριο! είπε με σοβαρό ύφος. Ετοιμάζω το στάρι για συχώριο.
 Ευλαβικά τηρούσε τις συνήθειες χρόνια τώρα. Άντε τώρα εσύ να καταλάβεις τι ήταν "των ψυχών" Δεν σήκωσε τα μάτια της μα ακόμη κι έτσι έβλεπα το βλέμμα της πόσο γαλήνευε, πόσο
απίστευτα γλύκαινε το πρόσωπό της.
-Αύριο, είπε, είναι μια μέρα που φτιάχνουμε κόλλυβα για όλες τις ψυχές που ψάχνουν να βρούν την ανάπαυση. Για κείνους που πέθαναν από αρρώστια ξαφνικά, για κείνους που χάθηκαν στον πόλεμο, για κείνους που δεν είχαν κάποιον να τους ανάψει ένα κερί, λίγο λιβάνι, έναν καλό λόγο να μετρήσει την ώρα της κρίσεως, έτσι να αναπαυτεί η ψυχούλα τους.
Αναρωτιόμουν ποια δύναμη οπλίζει τον άνθρωπο με τόση πίστη πως όλα είναι γραμμένα, για όλα ευθύνονται οι πράξεις μας σ' αυτή τη ζωή και για να πάρουμε άφεση αμαρτιών χρειάζεται ένας έστω καλός λόγος.
 Όση ώρα μιλούσε μια πεταλουδίτσα γυρόφερνε το στάρι κι ύστερα στα αμύγδαλα κι ύστερα πάλι στο στάρι. Δεν έκανε καμμιά κίνηση να την απωθήσει μόνο είπε.
-Να, βλέπεις, οι ψυχές είναι δω κάτω και ζητούν την προσευχή μας
 Η πεταλούδα κάθισε στον ώμο μου κι εγώ, στ' αλήθεια, ένοιωσα να με διαπερνά μια ανατριχίλα. 
-Μπορώ να βοηθήσω; Άλλαξα κουβέντα.
Ένα κύμα ανακούφισης φάνηκε στο πρόσωπό της καθώς είχε ακόμη αρκετή δουλειά.
-Α μπράβο! καθάρισε τα καρύδια και τα αμύγδαλα.
 Κάθισα κοντά της κι όση ώρα μου πήρε να καθαρίσω τα αμύγδαλα έμαθα όλο το γενεαλογικό δέντρο της οικογένειας διαπιστώνοντας συνάμα πως όχι μόνο στο δικό μας σπιτικό αλλά και σ’ όλο το χωριό δεν υπήρχε οικογένεια με λιγότερο από δυο νεκρούς, τουλάχιστον. Θύματα όλοι ενός ανηλεούς πολέμου. Βούλγαροι, Γερμανοί, Εμφύλιος. Μνήματα αφημένα στο έλεος του Θεού. Δίχως καντήλι, δίχως φως, δίχως τρισάγιο. Χάθηκαν. Πώς να αναπαυθούν οι ψυχούλες τους. Η μάνα κι ο πατέρας στην "πατρίδα," αδέρφια δυο κι ύστερα δυο μικρά παιδιά κι ο άντρας της στη Βουλγάρικη κατοχή. Κι έμεινε εκείνη άντρας και γυναίκα να αναθρέψει τρία παιδιά. Το κουβάρι της μνήμης άρχισε να ξετυλίγεται σιγά-σιγά. Θαρρείς τρεμόπαιξε για λίγο η φωνή της. Βάρυνε ξαφνικά ο αγέρας. Είπα να χαλαρώσουμε.
-  Αν βάλουμε και θείους, θειές και γείτονες σίγουρα δεν φτάνει ένα σακί σιτάρι, είπα.
 Μ’ αγριοκοίταξε για τη βέβηλη σκέψη.
-Εεε, είπε μόνο μα ο τόνος της φωνής της δεν είχε τίποτα το αυστηρό. Αυτές τις μέρες οι ψυχές έχουν ένα μοναδικό τρόπο να γυρίζουν στο τόπο που ζούσαν. Έχουμε υποχρέωση να φροντίσουμε για μια αιώνια ανάπαυση και Θεία πρόνοια.
 Σκούπισε τα μάτια της με την ανάστροφη του χεριού της κι ύστερα έσκυψε στον ταβά της και δεν ξαναμίλησε. Ούτε κι εγώ. Δεν ήθελα να χαλάσω τις μικρές ρυτίδες στο μέτωπό της, να ταράξω την σκέψη της που ποιος ξέρει σε ποιες αέρινες στράτες γύριζε. 
Γύρω μια σιωπή ακατάλυτη με τρόμαζε και συνάμα με πλημμύριζε μια γαλήνη του νου, μια ωριμότητα που μπορούσε να αντιμετωπίσει τους βαθύτερους φόβους γι’ αυτά τα μυστήρια. 
Α ρε γιαγιά, με τα ροζιασμένα χέρια, με το μαύρο τσεμπέρι, με την γκρίζα ριγωτή ποδιά, σε ποιας ζωής τα κιτάπια βρίσκεις τόση σοφία!
                                            Αννίκα 


Κερπίτσια=πλίνθοι από άμμο, ασβέστη και άχυρο, τα χρησιμοποιούσαν για το χτίσιμο την εποχή του Μεσοπολέμου.
Σουντρουμάς= υπόστεγο με ξύλινα δοκάρια


22 σχόλια:

  1. Μεγαλώσαν σε δύσκολους καιρούς αυτές οι γιαγιάδες. Ωρίμασαν μέσα στις δυσκολίες της ζωής. Και πάντα όταν ξέρεις να ζεις σωστά γίνεσαι σοφός.
    Παραδόσεις και έθιμα που κρατούν μόνο οι παλιοί. Ίσως και κάποιοι νεώτεροι αλλά πιστεύω ότι χάνονται σιγά σιγά
    Ωραίο γραπτό...σε παίρνει μαζί του και νιώθεις παρέα με τη γιαγιά και την εγγονή εκεί στο σουντρουμά!
    Καλημέρα Αννίκα μου
    Καλή γλυκιά εβδομάδα
    Σε φιλώ

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Αχ αυτές οι γιαγιάδες! Κομμάτια απ' τον εαυτό μας, τρυφερές και συγχρόνως αυστηρές όπου έπρεπε. Γεμάτες γνώσεις, συμβουλές και αστείρευτη αγάπη.(και βέβαια τσέπες γεμάτες καραμέλες)
      Είναι άπειρες οι φορές που φέρνω στο μυαλό μου ότι διδάχθηκα απ' τις συμβουλές ή την καθημερινότητά της. Πράγματα απλά που τα θεωρούσαν δεδομένα.
      Καλημέρα Άννα μου Μια όμορφη εβδομάδα και σε σένα

      Διαγραφή
  2. Υπέροχη η γιαγιά, υπέροχο και το κείμενό σου, Αννικα μου! Ζωγραφισες μοναδικα τις εικόνες, με ταξίδεψες... Ας αναπαυθουν οι ψυχουλες...
    Καλή σου μέρα!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Όλγα μου η γιαγιά η Αννίκα, η κόνα-Αννίκα για όλους εμάς μπορεί να είχε μια ψυχή σαρανταπληγιασμένη μα πάντοτε έβρισκε το χρόνο και τον τρόπο μέσα απ' τα παραμύθια να μας ορμηνέψει. Την φέρνω στο νου μου με μεγάλη τρυφερότητα.
      Όλγα μου σ'ευχαριστώ. Ας αναπαυθούν οι ψυχές όλων.
      Καλή εβδομάδα.

      Διαγραφή
  3. Τι όμορφα τα λες φίλη μου.Είναι λες και βλέπω τη γιαγιά σου μπροστά μου να καθαρίζει το σιτάρι..μία εικόνα , ένας πίνακας. Έκανα κι εγώ και τα πήγα στην εκκλησία, ευτυχώς κάποια μου έδωσε θέση να καθίσω.Λοιπόν όση ώρα άκουγα τα ονόματα σκέφτηκα τη δική μου γιαγιά που μου έμαθε όλα αυτά, εμείς οι γιαγιάδες που θα μας θυμούνται

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Σε ένα σύντομο κείμενο προσπάθησα να αποδώσω με σεβασμό όλα αυτά που θυμάμαι απ' τη γιαγιά. Και οι μνήμες γέμισαν χρώμα και αρώματα όταν μου 'λεγε βάλε λίγο κανελίτσα παραπάνω ή μη βάλεις πολύ γαρύφαλλο πικρίζει. Συμβουλές που με κάθε ευκαιρία έρχονται στο μυαλό μας και που γι αυτές ήταν αυτονόητο, ήταν δεδομένο.
      Τεράστια η κληρονομιά που μας άφησαν Αχτίδα μου. Ας είναι αναπαυμένες οι ψυχούλες τους.
      Έκανα ένα πέρασμα απ' το blog και χάρηκα τη βόλτα σου στο κτήμα. Θα τα πούμε σύντομα.
      Να είσαι καλά... καλό βράδυ και καλή εβδομάδα!

      Διαγραφή
  4. Αχ Αννίκα μου πόσο ΄΄ζηλεύω΄΄ όλες εσάς που είχατε γιαγιάδες και μάθατε τόσα πράγματα !! Η μια η γιαγιά πέθανε πολύ νέα και η άλλη ήμουν 12 χρονών και καθόλου δεν την είδα εκεί που ήμουν !! Δεν έχω τέτοιες μνήμες , η μαμά μου προσπαθούσε να με μάθει κάποια πράγματα αλλά μάτια μου σου φαίνονται τόσο ξένα σε μεγάλη ηλικία !!
    Ας αναπαύονται οι ψυχές !! Σε φιλώ καλή μου !!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Στριμωγμένες οι μνήμες ανάμεσα σε συνήθειες, συμβουλές και παραδόσεις Νικόλ μου. Σαν παιδί δεν έδινα και πολύ σημασία. Όσο περνούν όμως τα χρόνια βρίσκω όλο και πιο σημαντικές και χρήσιμες τις συμβουλές της που καθορίζουν τις αξίες της ζωής.
      Τις θυμάμαι πάντα με τρυφερότητα και νοσταλγία. Έζησαν σε πολύ δύσκολους καιρούς δίκαια τους αξίζει μια θέση στον παράδεισο.
      Νικόλ μου καλό ξημέρωμα και μια όμορφη ανοιξιάτικη εβδομάδα!
      Την αγάπη μου!

      Διαγραφή
  5. Να που κι εσύ, που δεν είσαι γιαγιάκα, έχεις το δικό σου στάρι και μνημονεύεις και τιμάς με το δικό σου τρόπο τους απόντες. Με το λόγο, τη θύμηση, την αναφορά. Μνημονεύεις, κρατάς τη μνήμη, σκουπίζεις το απάγκιο τους από τα ξερά φύλλα.
    Οι τρόποι ποικίλοι, η αγάπη μία.

    Καλές μέρες

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Έτσι είναι Διονύση. Η ιστορία ενός τόπου (εσύ το ξέρεις) δεν γράφεται μόνο από ιστορικούς, αντλείται από βιώματα ανθρώπων, από μαρτυρίες και μνήμες μέσα απ' την καθημερινότητα. Έθιμα που μεταλαμπαδεύονται από γιαγιά σε εγγονή είναι η ταυτότητά μας και με πονά όταν διαπιστώνω πως αντιμετωπίζονται σαν προκαταλήψεις.
      Όσα μας έμαθαν είναι απόσταξη της λαϊκής σοφίας όπου σε μια δρομολογημένη ζωή από οδύνες ο άνθρωπος έχει περισσότερη αξία από τα αναλώσιμα αγαθά.
      Και επειδή η ζωή κύκλους κάνει, αν μ' αξιώσει ο Θεός, αυτά θέλω να διδάξω και γω στα εγγόνια μου. (φτάνει να μην με προλάβει το αλτσχάιμερ)
      Διονύση σ' ευχαριστώ θερμά για την επίσκεψη.
      Νεραντζάκι γλυκό για τρατάρισμα και ένα λικεράκι (με συνταγή της γιαγιάς) είναι ότι πρέπει εις υγείαν μας....και εις μνήμην!
      Να είσαι καλά, καλό βράδυ!

      Διαγραφή
  6. Κοίτα τώρα:Επειδή κόλλησα στη φράση ὁ άνθρωπος έχει μεγαλύτερη αξία από τα αναλώσιμα αγαθά" , αλλά και ταυτόχρονα (κόλλησα) στο λικεράκι με τη συνταγή της γιαγιάς,
    θα το συγκεράσουμε (και θα κεραστούμε κιόλας!) ως εξής:

    Θα πούμε ότι το ηδύ-ποτον της γιαγιάς είναι γλυκό, γιατί είναι φτιαγμένο από τη γλύκα που μάζευε στη ζωή της. Ναι, στην υγειά μας και εις μνήμην..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  7. Μπορεί να σε μπέρδεψε ο χρόνος του έχω, το κανονικό θα ήταν είχε (στην εποχή τους) γιατί σήμερα μάλλον το αντίθετο συμβαίνει. Η αξία των αναλώσιμων είναι μεγαλύτερη απ' τον άνθρωπο. Όσο για το λικεράκι η συνταγή βρίσκεται στα περιεχόμενα "λικέρ από σπίτι" ΦΑΝΤΑΣΤΙΚΟ!!! Στην υγειά μας λοιπόν
    Καλό μεσημέρι!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  8. Αχ αυτές η γιαγιάδες! Κι εγώ τη δική μου την έχασα πρόσφατα. Καλό μήνα, Αννίκα μου.

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ας είναι αναπαυμένες όλες οι γιαγιάδες Μία μου. Η πιο τρυφερή και συγχρόνως αστείρευτη αγάπη με την κατάλληλη συμβουλή για κάθε περίπτωση.
      Να είσαι καλά να την θυμάσαι με αγάπη.
      Καλό βράδυ και καλό τριήμερο!!

      Διαγραφή
  9. Οι γιαγιάδες είναι οι ομπρέλες που μας φυλούν από την κάψα της ζωής και το ξεροβόρι και τις καταιγίδες, είναι η ορμηνιά κάθε που πας να λαθέψεις και πισωγυρίζεις, το λευκο πλεχτό πετσετάκι στο μπράτσο του καναπέ, το κεντημένο καλημέρα στον τοίχο, ο κάφες στη χόβολη, τα γιορντάνια από μαργαρίτες που στολίζαμε τον επιτάφιο, τα πλεγμένα με καλάμια σταυρουδάκια για την εκκλησία, είναι το χάδι από το άγριο από τις δουλειές χέρι, χάδι που όμοιό του δεν έχει, η μυρωδιά λεβάντας στον κόρφο...
    Μου λείπουν

    Σε ευχαριστώ από τα βάθη της καρδιάς μου Αννίκα μου ! Καλή Σαρακοστή

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είναι αυτά κι άλλα πολλά Σταυρούλα μου. Ήταν το απάγκιο στα μικράτα μας, αλλά ακόμη και τώρα σε εμπειρίες, σε συμβολισμούς, σε αντιλήψεις στις συμβουλές της καταφεύγουμε. Ξεχωριστοί άνθρωποι με έγνοια για όλους, με αστείρευτη γνώση και σοφία. Η απουσία τους αντισταθμίζεται με την γεμάτη τρυφερότητα ανάμνηση για όσα κοινά ζήσαμε.
      Αιωνία τους η μνήμη, ας αναπαυθούν οι ψυχούλες εν ειρήνη!
      Καλή Σαρακοστή!

      Διαγραφή
  10. Έχασα και τις δύο μου γιαγιάδες σχεδόν μαζί και ήμουν μόνο 9 χρονών. Θυμάμαι αρκετά πράγματα και από τις δύο .
    Η μια στο χωριό και η άλλη στην πόλη και οι δυο όμως με το μαύρο τσεμπέρι στα μαλλιά για ολους αυτούς που έχασαν.
    Δεν τις ξεχνώ
    Παντα τις μνημονεύω και τώρα που έφυγε και η μαμά μου, φτιάχνω εγώ τα κόλλυβα.
    Έθιμα που είναι ριζωμένα μέσα μας.
    Να είσαι καλά και φιλάκια πολλά

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Ρένα μου δεν είναι μόνο τα βιώματα και οι εμπειρίες που έχουμε απ' τις γιαγιάδες. Είναι η αντίληψη για κάθε τι που κουβαλάμε εμείς οι γιαγιάδες παλαιάς κοπής. Οι αντιλήψεις και οι ευαισθησίες παίζουν σημαντικό ρόλο στις όποιες ενέργειές μας. Ίσως έτσι μεταγγίσουμε την ίδια ευαισθησία και αγάπη και στα δικά μας εγγόνια.
      Ακόμη κι αν δεν έχουμε μνήμες θα είναι κρίμα να χαθεί η παράδοση.
      Σ' ευχαριστώ που πέρασες. Καλή ανάπαυση σε όλες τις ψυχές.
      Καλή Σαρακοστή!

      Διαγραφή
  11. Καλησπέρα γλυκιά μου, καλή Σαρακοστή.
    Με ταξίδεψες σε κόσμους που αγαπαω με εναν πολυ ιδιαιτερο τροπο...

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  12. Καλησπέρα Κική μου!
    Κάτι τέτοιες μέρες ψάχνω να βρω τα χνάρια της και να θυμηθώ όσα μου έμαθε. Φτάνει ένα κεράκι κι ένας καλός λόγος για τις ψυχές μου 'λεγε.
    Οι παλιοί ήξεραν πάντα, σε κάθε περίπτωση, τι να πουν.
    Σ' ευχαριστώ Κική μου καλή Σαρακοστή!

    ΑπάντησηΔιαγραφή
  13. Φοβερη η αναρτηση σου!!!!!Αυτες οι γιαγιαδες ειναι οι ομπρελες της ζωης Ειμαι τυχερος που τις εχω και προλαβα και γνωρισα μικρος βεβαια δεκα χρονων και την προγιαγια μου.Αιωνια τους η μνημη σε οσες εχουν φυγει γιατι πιστευω παντα θα λειπουν.Να εισαι καλα φιλη μου Τα μάτια σου... σκούρες λίμνες απύθμενες..

    ΑπάντησηΔιαγραφή
    Απαντήσεις
    1. Είσαι πραγματικά τυχερός που έχεις και τις δυο γιαγιάδες. Εύχομαι να είναι καλά να απολαμβάνεις την συντροφιά τους και την σοφία τους.
      Στη ροή του λόγου λάθη γίνονται, καθόλου δεν πειράζει.
      Σ'ευχαριστώ που πέρασες Καλό βράδυ και καλή εβδομάδα!

      Διαγραφή